کشف ابرسیاهچاله‌ای سرگردان

طبق پژوهش‌هایی که تیمی بین المللی از منجمان انجام دادند ابرسیاهچاله‌ای کشف شد که در هنگام برخورد کهکشانی، به بیرون رانده شده است. این ابرسیاهچاله در فاصلۀ ۳/۹ میلیارد سال نوری از زمین در کهکشانی بیضوی در صورت فلکی قوس اِی* (Sagittarius A*) واقع است و جرمی معادل ۱۶۰ میلیون برابر خورشید دارد.

روند برخورد کهکشان‌ها میلیون‌ها سال زمان می‌برد و می‌تواند باعث در هم فرورفتگی ابرسیاهچاله‌ها (SMBHs سرواژۀ Super Massive Black Holes) و یا بیرون رانده شدن ستاره‌ها از کهکشان شود. در این حالت به آن ستاره، به همراه منظومۀ سیاره‌های احتمالی‌اش در اصطلاح ستارۀ سرکش (Rogue stars) می‌گویند. بنا بر این پژوهش‌ها _که در مجلۀ اخترفیزیک قابل دسترس است_ دانشمندان با استفاده از داده‌های رصدخانۀ پرتو ایکس چاندرا متوجه شدند که سیاهچاله در حال دور شدن از مرکز کهکشان میزبانش است. داده‌های طیف‌سنجی اس‌دی‌اس‌اس (SDSS) و تلسکوپ کِک در هاوایی نیز سرعت متفاوت حرکت سیاهچاله نسبت به کهکشان را نشان داده است.

 داده‌های تلسکوپ کک در هاوایی و اس‌دی‌اس‌اس (تصویر سمت راست) – منبع پرتو ایکس شناسایی شده از طریق چاندرا (تصویر سمت چپ)

اینکه چه دلیلی باعث این پدیده شده، هنوز به طور یقین کشف نشده و تنها در این زمینه حدس‌هایی مطرح شده است. یک استدلال آن است که در هنگام برخورد کهکشان‌ها و ادغام آنها امواج گرانشی حاصل از برخورد، سیاهچاله را از مرکز کهکشان بیرون رانده است. نتایج مشاهده شده از بی‌نظمی‌های موجود در نواحی بیرونی کهکشان و اینکه از این دو سیاهچاله تأثیر یکی قابل ردیابی نیست، حاکی از آن است که این سیاهچاله به‌آهستگی در حال رشد است.

اهمیت این بررسی و در مجموع بررسی‌های مربوط به ابرسیاهچاله‌ها در این است که از طریق آنها اطلاعات دقیق‌تری دربارۀ جهت و ضریب چرخششان پیش از ادغام کهکشان‌ها به دست می‌آید که در تشخیص نحوۀ برخورد و تحول‌های پس از آن مؤثر است. از همه مهم‌تر اطلاعاتی دربارۀ امواج گرانشی به دست می‌آید که می‌تواند در نهایت به درک بهتر ماهیت فضازمان منتهی شود.