ناسا ( nasa ) کجاست و وظایف و کار این سازمان چیست؟

ناسا (NASA) بزرگ‌ترین سازمان فضایی جهان و یکی از برجسته‌ترین نام‌ها در صنعت هوافضا و اکتشافات فضایی است. بخش بزرگی از تاریخی‌ترین پروژه‌های فضایی و بزرگ‌ترین اکتشافات علمی در صد سال اخیر، حاصل تلاش دانشمندان و تکنسین‌های این مجموعه بوده؛ پروژه‌هایی که مرز‌های دانش ما را بسیار گسترده‌تر از پیش کرده است.

آسیاک: برخی ناسا را سازمان عظیمی می دانند که بی سبب پول هنگفتی را می بلعد که می توان آن را صرف بهداشت و درمان و آموزش کرد. برخی دیگر بیان می کنند ناسا زیر پوسته فعالیت های مدنی اش نهادی نظامی است و برخی دیگر آن را سازمانی منقلب می دانند که وظیفه اصلی اش پنهان کردن و سرپوش گذاشتن بر مدارک موجود درباره ملاقات ما با فضایی هاست! البته همه این انتقادها فارغ از محتوای خودش نشان دهنده یک چیز بیشتر نیست و آن این که ناسا حتی برای مخالفانش چیزی بیشتر از یک سازمان ساده علمی است. اما ناسا در حقیقت چیست؟ چگونه به وجود آمد و مأموریت و وظیفه اش چیست؟

ناسا چگونه شکل گرفت؟

همه چیز از جنگ جهانی دوم آغاز شد. در پایان جنگ زمانی که نیروهای متفقین آلمان را به زانو در آوردند غنیمت بزرگی وجود داشت که هم شوروی و هم آمریکا بیش از هر چیز به دنبال آن بودند. فناوری موشکی آلمان نازی به رهبری پیشوا، چنان پیشرفت کرده بود که اگر جنگ در آن ایام تمام نمی شد شاید سرنوشت امروز ما با آغاز فعالیت گسترده موشک های دوربرد آلمان ها تغییر می کرد. زمانی که شوروی ها پس از سقوط آلمان در اردیبهشت ۱۳۲۴/ می ۱۹۴۵ پنه مونده را اشغال کردند متوجه شدند چیز زیادی نصیب شان نشده است آمریکایی ها پیش از آن بخش بزرگی از موشک های وی- ۲ که در ان منطقه ساخته می شد و مهندسان و نقشه ها را از آلمان خارج کرده بودند.

در حقیقت از چند ماه پیش از آن آمریکایی ها برنامه ای به نام گیره کاغذ را آغاز کرده بودند که درصدد جذب دانشمندان آلمانی بود و زمانی که فون براون و همکاران موشکی او خود را داوطلبانه تسلیم آمریکایی ها کردند گویی شانس به آمریکایی ها روی آورده بود.

ساخت موشک های آمریکایی

برنامه های فضایی از پیش از این تاریخ و در حد مطالعاتی آغاز شده بود اما پس از جنگ جهانی و آغاز جنگ سرد بود که ارتش آمریکا برنامه های متنوعی را برای ساخت موشک های دوربرد و قرار دادن ماهواره در مدار زمین آغاز کرد و طبیعتاً فون براون رهبری بخش بزرگی از این برنامه را برعهده داشت.

در حالی که در ماه های بعد از آن شوروی ها زیر سکوت سنگین ناشی از سیاست پرده آهنین به فعالیت های خود مشغول بودند، آمریکایی ها درگیر رقابت هایی بودند که میان نیروی زمینی و نیروی دریایی ارتش در گرفته بود و امکان همکاری بین این بخش ها را برای دسترسی سریع به اهداف فضایی شان نمی داد.

شوروی ها ساکت نماندند

همین درگیری ها بود که یکی از بزرگ ترین شکست های آمریکا را در رقابت با ابر قدرت دیگر جهان به بار آورد و باعث شد شوروی ها نخستین ماهواره را به فضا بفرستند. در حقیقت در ۲۹ شهریور ۲۰/۱۳۳۵ سپتامبر ۱۹۵۶، یعنی یک سال پیش از آن که اسپوتنیک در مدار زمین قرار بگیرد، موشکی از کیپ کاناورال در ایالت فلوریدا به آسمان برخاست که با طی کردن قوسی بر فراز اقیانوس اطلس به سرعت ۲۱ هزار کیلومتر بر ساعت رسید و فقط با افزایش ۸ هزار کیلومتر بر ساعت به سرعتش می توانست در مدار قرار بگیرد. علت این که این موشک ماهواره ای در مدار قرار نداد این بود که وزارت دفاع که حدس می زد نیروی زمینی قصد دارد با این موشک ماهواره ای را در مدار قرار دهد و بدین ترتیب توافق انجام شده درباره عدم تمرکز این نیرو بر فضا را زیر پا بگذارد از فون بروان تعهد گرفته بود که طبقه آخر موشک باید خالی باشد.

زمانی که اسپوتنیک ۱ در مدار قرار گرفت بیش از هرکس فون بروان ناراحت بود. زمانی که به نیروی زمینی دستور داده شد تا فعالیت های فضایی خود را متوقف کند سیاستی مبنی بر نافرمانی سازنده در دستور کار قرار گرفت. بر مبنای این سیاست تحقیقات فضایی این نیرو به شکل محرمانه ادامه می یافت.

شوروی همچنان در اوج

بدین ترتیب وقتی پروژه ونگارد در آزمون پرتاب خود که دو هفته پیش از پرتاب اسپوتنیک ۲ به مدار بود با فاجعه مواجه شد و موشک به طور کامل منفجر شد و دوسال پس از آن که گروه فون بروان از فعالیت های فضایی باز داشته شده بودند، دستوری به وی ابلاغ شد که در کمترین زمان ممکن موشکی را در مدار قرار دهد. او قول داد ظرف ۹۰ روز این کار را انجام دهد و این جا بود که سیاست نافرمانی سازنده خود را نشان داد و فون براون توانست ظرفت ۸۴ روز اکسپلورر ۱ را در مدار قرار دهد. با سفر اکسپلورر ۱ به مدار زمین بود که رقابت های فضایی آغاز شد.

کماکان شوروی بود که صاحب عنوان نخستین ها می شد و آمریکا اگرچه از نظر تعداد مأموریت ها بر شوروی پیشی می گرفت، در کسب رکوردهایی که سخت به آن نیاز داشت عقب بود. بدین ترتیب و در این شرایط بود که ضرورت اجتماع تمام فعالیت های فضایی غیر نظامی زیر نظر یک سازمان واحد بیش از هر زمانی احساس می شد وبدین ترتیب یکی از مهم ترین نقاط عطف تاریخ فضانوردی در سال ۱۳۳۷/ ۱۹۵۸ اتفاق افتاد. در سال ۱۹۱۵ میلادی کمیسیونی در ایالات متحده تأسیس شده بود که وظیفه اش نظارت و هدایت مطالعات علمی مسائل پرواز با توجه به راه حل های عملی بود.

کمیسیون ناکا

این کمیسیون، که به کمیسیون ملی مشورتی هوانوردی یا NACA معروف بود، در سال ۱۳۳۷/۱۹۵۸ از سوی «کنش ملی هوا و فضانوردی ایالات متحده» (National Aeronautics and Space Act) که بعد از پرتاب اسپوتنیک ۱تأسیس شده بود، به سازمان ملی هوا و فضانوردی آمریکا یا NASA تغییرساختار داد و دکتر تی کیت گلنن به عنوان نخستین رییس این سازمان انتخاب شد و بدین ترتیب ناسا به دنیا آمد و تمام میراث کمیسیون را که شامل ۸ هزار کارمند، ۱۰۰ میلیون دلار بودجه، ۳ آزمایشگاه بزرگ و ۲ پایگاه آزمایشی کوچک بود از آن خود کرد.

مأموریت های ناسا

ناسا بلافاصله مأموریت مهمی را به مدیریت فنی معاون ارشد این سازمان، دکتر هیو درایدن، آغاز کرد و آن پروژه مرکوری برای اعزام انسان به فضا بود. بدین ترتیب ناسا وارد رقابت های فضایی شد و به سرعت به پای ثابت و اصلی اکتشافات فضایی تبدیل شد.
در طی سال های بعد ناسا به سرعت توسعه پیدا کرد و کارهای بزرگی را انجام داد. ساخت ایستگاه های فضایی اسکای لب و ایستگاه بین المللی فضایی، پروژه شاتل ها، اعزام انسان به ماه، توسعه اکتشافات روباتیک، توسعه بخش علوم زمین و توسعه فناوری های پزشکی همه و همه باعث شده است تا این سازمان به یکی از مهم ترین سازمان های علمی جهان تبدیل شود.

بسیاری از پروژه های این سازمان نتایج فوری در زندگی امروز به بار آورده است و برخی دیگر هنوز تا وارد شدن به زندگی روزمره فاصله دارند. امروز ناسا شعار اصلی و مأمورت خود را در سه جمله تعریف کرده است: «بهبود زندگی در این جا، توسعه زندگی به بیرون و یافتن حیات در فراسوی زمین».
اما برای تأمین این اهداف ناسا نیازمند مدیریتی دقیق و دست و پنجه نرم کردن با مسایل اقتصادی و سیاسی مختلف است.

سازمانی که برای تمرکز کردن برنامه های فضایی آمریکا ایجاد شده بود، اینک حدود ۱۸ هزار نیروی متخصص و ۴۰ هزار پیمانکار و بودجه ۱۸ میلیارد دلار در اختیار دارد در زیر نام ناسا به فعالیت مشغول است.

ناسا چگونه مدیریت می شود؟

مدیریت ناسا براساس چارت به ظاهر ساده ی اداری تنظیم شده است. این نمودار کلیت بخش های ناسا و مدیریت آن را نشان می دهد.
سیاست گذاری های کلی و راهبردی و نظارت بر مسایل مختلف سازمان بر عهده دفتر ریاست است. دفتری که امروز یکی از فضانوردان با سابقه، یعنی چارلز بولدون، مسئولیت آن را برعهده دارد و با همکاری معاونان خود آن را اداره می کند تمامی بخش های دیگر پاسخگو به این دفترند.

بخش های اصلی مأموریت های ناسا که شامل تحقیقات هوانوردی، سامانه های کاوش، علوم و عملیات فضایی اند دفاتر اصلی طراحی مأموریت های ناسا را برعهده دارند. همچنین بخش ها و مراکز اصلی ناسا نیز که بازوهای عملیاتی این سازمان به شمار می روند در زیر مجموعه مراکز ناسا پاسخگوی مدیریت مرکزی در واشینگتن هستند.

هیأت ایمنی ناسا چگونه شکل گرفت؟

در واکنش به سانحه ی آپولو ۱، که موجب مرگ ۳ فضانورد ناسا در سال ۱۹۶۷ شد، کنگره آمریکا ناسا را ملزم به شکل‌دادن یک هیئت مشاوره ایمنی هوافضا کرد تا به مدیریت ناسا در مشکلات ایمنی و خطرات برنامه‌های هوافضای ناسا را بررسی کنند و هشدار های لازم صورت بگیرد. علاوه بر تمامی این موضعات ابعاد سلامت فضانوردان و ایمنی سفر های فضایی بررسی شود.

پس از فاجعه شاتل کلمبیا، کنگره این هیئت را ملزم به ارائه گزارشی سالانه به مدیریت ناسا و کنگره کرد. تا سال ۱۹۷۱، ناسا هیئت مشاوره برنامه فضایی و هیئت مشاوره تحقیق و فناوری را هم برای مشاوره به مدیریت ناسا راه‌اندازی کرده‌است. در سال ۱۹۷۷، این دو هیئت جانبی ادغام شده و هیئت مشاوره ناسا را به وجود آوردند.

مراکز و ساختمان های ناسا

ساختمان ها و سازمان های ناسا  شامل مراکز پژوهشی، ساخت‌وساز و ارتباطات است تا در وظایف و پروژه های این سازمان همکاری کنند. برخی از این تأسیسات به دلایل تاریخی یا مدیریتی، بیش از یک وظیفه را بر عهده دارند. پس هر پژوهشپاه یا ساختمان ناسا صرفا یک وظیفه را به عهده ندارد. یکی از مشهور ترین مراکز تحقیفاتی ناسا مرکز تحقیقاتی جان اف کندی است. این مرکز از سال ۱۹۶۸ فعالیت خود را مبنی بر تمام مأموریت‌های دارای سرنشین ایالات متحده  را به عهده داشته است.

با وجود توقف این مأموریت‌ها، اجرا و مدیریت تأسیسات پرتاب راکت بدون سرنشین برنامهٔ فضایی غیرنظامی ایالات متحده را از سه سکوی واقع در مجاورت پایگاه نیروی هوایی کیپ کاناورال بر عهده دارد. ناسا همچنین یک راه‌آهن کوتاه در این مرکز راه‌اندازی کرده و از هواپیماهای مخصوصی استفاده می‌کند.

مرکز های فضایی ناسا شامل دوازده ساختمان و پزوهشگاه می باشند که در ادامه نام هر یک به همراه موقعیت مکانی نام برده شده است:

 

1. پژوهشگاه ایمز در فرودگاه فدرال موفت-کالیفرنیا

2. مرکز فرماندهی ناسا در واشینگتن، دی. سی

3. مرکز پژوهشی هوایی آرمسترانگ در ادواردز- کالیفرنیا (پیش‌تر با نام مرکز پژوهشی هوایی درایدن)

4. پژوهشگاه گلن در لوئیس فیلد- اوهایو

5. مرکز پروازهای فضایی گادرد در گرینبلت-مریلند

6. آزمایشگاه پیشرانه جت در نزدیکی پاسادینا- کالیفرنیا

7. مرکز فضایی جانسون در هیوستون- تگزاس

8. پایگاه فضایی کندی در کیپ کاناورال- فلوریدا

9. پژوهشگاه لانگلی در همپتون- ویرجینیا

10. مرکز پروازهای فضایی مارشال در هانتسویل- آلاباما

11. مرکز فضایی جان سی-استنیس در ایالت میسیسیپی

سخن پایانی

در این مطلب با شما همراه بودیم تا با سازمان هوایی و فضایی ناسا بیشتر آشنا شویم. امیدواریم که این مطلب مورد توجه دوست داران و علاقمندان هوا و فضا قرار بگیرد. برای پرسش سوالات و درج نظرات خود، از طریق بخش دیدگاه با ما در ارتباط باشید.