کاوشگر ویجر در یک نگاه

در این مقاله به صورت مختصر به سرگذشت و اکتشافات ارزشمند این دو کاوشگر که بیش از سه دهه و سه نسل از متخصصین را به فعالیت وا داشته است،می پردازم.

اطلاعات کلی در مورد کاوشگر ها:

کاوشگر ویجر ۱ در ۵ دسامبر سال ۱۹۷۷ میلادی توسط ایالات متحده برای کاوش و بررسی دقیق سیارات گازی مشتری،زحل و فضای ژرف فراتر از آنها به فضا پرتاب شد.

این کاوشگر در تاریخ ۵ مارس ۱۹۷۹ به نزدیک ترین فاصله خود نسبت به مشتری رسید و پس از بررسی و ارسال داده هایی بسیار ارزشمند و بنیادین از این سیاره به زمین، به سوی سیاره زحل پیش رفت و پس از گذر از این سیاره در ۱۲ نوامبر ۱۹۸۰ به ورای منظومه شمسی و فضای بیکران بین ستاره ای پیش رفت تا سفر بی پایان خود را ادامه دهد.

کاوشگر ویجر ۲ در تاریخ ۲۵ آگوست۱۹۷۷(این بار برای کاوش و بررسی دقیق تر تمامی سیارات گازی منظومه شمسی، مشتری،زحل،اورانوس و نپتون) به فضا پرتاب شد. و پس از گذر از سیاره مشتری و زحل به ترتیب در تاریخ ۹ ژوئیه ۱۹۷۹ و ۲۵ آگوست ۱۹۸۱ خود را به سیاره اورانوس در۲۴ ژانویه ۱۹۸۶ رساند و پس از عبور از سیاره نپتون در ۲۵ آگوست سال ۱۹۸۹ همانند ویجر۱ سفر خود را به سوی ژرفای فضا در پیش گرفت.

داده های بسیار ارزشمندی که این دو کاوشگر در ماموریت موفق شان، در اختیار دانشمندان قرار دادند، پایه گذار بخش نوینی از دیتا ها و کاوش های ما پیرامون سیارات گازی منظومه شمسی بوده است،به طوری که می توان این دو کاوشگر را پیشگام این عرصه نوین دانست.

World Book illustration by

Oxford Illustrators Limited

کاوشگر ها به بررسی دقیق سیارات گازی ، اقمار شان، میدان مغناطیسی و جاذبه آن ،محاسبه دقیق گرانش و همچنین حلقه های زحل و اورانوس پرداختند.از دیگر ویژگی های این ماموریت ، کشف تقریبا ۲۴ قمر برای سیارات گازی بود.

علاوه بر این دانشمندان به یاری داده های ارسالی این دو کاوشگر، به شواهدی دال بر وجود فعالیت های آتشفشانی (شبیه ساختار های زمینی) در یو قمر مشتری ،همچنین آب فشان های یخی تریتون بزرگترین قمر نپتون پی بردند. همچنین کشف تعداد زیادی از حفره های موجود بر روی اقمار سیارات که حاصل برخورد بسیار شدید دنباله دارها و شهاب سنگ ها بود از دیگر اکتشافات این کاوشگر ها بود.دانشمندان با در نظر گرفتن دیتا های ارسالی توسط ویجر ها توانستند : جرم و چگالی بیش از ۱۷ قمر را محاسبه نمایند و همچنین ساختار های بنیادی اجزای تشکیل دهنده جو تیتان ، قمر زحل با جوی بسیار رقیق و اسرار آمیز (تا پیش از ماموریت فضا پیمای کا سینی و کاوشگر هویگنس) را تعیین نمایند.

این دو کاوشگر همراه خود ابزارهای بسیار دقیق پژوهشی حمل می کردند.از جمله این ابزار آلات می توان به ابزاری برای اندازه گیری دقیق میدان الکتریکی(میزان توان یا قدرت،شکل و جهت آن در سیاره )،همچنین بررسی امواج موجود در پلاسما در میدان الکتریکی (پلاسما ماده ای است که از ذرات باردار پر انرژی اتم مانند الکترون تشکیل شده است، اما این ذرات خود جز اتم نیستند) اشاره کرد.علاوه بر موارد ذکر شده ۵ ابزار پژوهشی به بررسی و اندازه گیری امواج فرابنفش،امواج مرئی ،فرو سرخ و امواج های رادیویی(در طول موج های مختلف) که توسط سیارات ، اقمار و حلقه های شان تولید می شد، پرداخت.

از شگفت انگیز ترین پدیده های که در طی این سفر اکتشافی اتفاق افتاد،ایجاد اختلال در ارتباط بین کاوشگر ها و زمین در هنگام عبور این دو فضا پیما از پشت سیاره ها است،به عبارت دیگر این امواج رادیویی (شامل دیتا هایی پیرامون ساختار سیارات) بعد از ارسال توسط کاوشگر ها توسط اتمسفر سیارات و برخی از حلقه ها بلوکه می شد.کاوشگر ویجر۲ علاوه بر ابزار آلاتی مشابه ویجر۱ ،لوحی از طلا که در آن فراز هایی از تمدن ما به زبان ریاضی(تمدن) حک شده است، همچنین تصویری از دو انسان (زن و مرد) با چهره ای خندان به همراه جایگاه زمین در منظومه شمسی و کهکشان راه شیری را با خور حمل می کند.تا شاید روزی توسط تمد نی فرا زمینی مورد بازدید قرار گیرد.فرستنده و گیرنده های رادیویی و همچنین سایر ابزار آلات پژوهشی این دو کاوشگر تا سال ۲۰۰۰ میلادی به خوبی فعال بود.

اما به مراتب با زیاد شدن فاصله آن ها با سیاره زمین ،این امواج مدت زمان بسیاری را باید طی کنند تا به زمین برسند ،به همین دلیل در طی این فاصله دچار افت کیفیت می شوند و به صورت پالس های بسیار ضعیف در زمین دریافت می شوند.دانشمندان تخمین می زنند که نزدیک ترین فاصله مرز خورشیدی(هلیو پوز) تا خورشید(فضای تحت تاثیر خورشید و فضای بین ستاره ای) در حدود ۱۵ میلیارد کیلومتر باشد.پیش بینی می شود ،کاوشگر گر ویجر ۱ تا سال ۲۰۱۵ از منطقه تحت جاذبه خورشید(هلیو پوز )خارج شده و سفر خود را در فضای بین ستاره ای ادامه خواهد داد.ویجر ۲ نیز در طی سال های آتی همین مسیر را در پیش خواهد گرفت.

همه ما امیدواریم پیش از اینکه موتور های پیشران این دو کاوشگر ارزشمند برای همیشه در فضا ی بیکران خاموش گردند ، به جایگاهی خاص رسیده باشند.

منابع

NASA.org

Contributor: Carolyn Porco, Ph.D., Professor, Cussini Imaging Central Laboratory for Operations, Southwest Research Institute.

Porco, Carolyn. “Voyager.” World Book Online Reference Center. 2004. World Book, Inc. http://www.worldbookonline.com/

Science for K-2 (2003) Harcourt Brace Jovanovich.