چگونه یک انفجار مخرب جهان ما را پدید آورد؟

دنیای ما سرشار از علم و مسائل گوناگون است. در این مطلب می خواهیم ببینیم که چگونه سرانجام یک انفجار جهان ما را خلق کرده است؟با ما همراه باشید تا با مثالی که ما را تبدیل به یک مهره و جهان را تبدیل به یک صفحه می کند برای شما از چگونگی ایجاد آن بگوییم.

به نظرتان به چه کشفی می‌رسید؟ اینکه جهان شما، صفحه شطرنج دارد دائما و دائما بزرگ‌تر می‌شود. و با گذشت زمان، حتی از قبل هم بزرگ‌تر می‌شود. صفحه شطرنج در هر جهتی که می‌توانید با تلسکوپ‌تان نگاه کنید در حال گسترش یافتن است. تا جایی که به شما مربوط می‌شود، هیچ دلیل واضحی برای این افزایش دائمی ابعاد وجود ندارد؛ خیلی ساده به نظر می‌رسد این طبیعت صفحه شطرنج است.

اما یک لحظه صبر کنید. اگر این جهان دارد بزرگ‌تر می‌شود و در این مدت هم دائما بزرگ‌تر و بزرگ‌تر شده، این یعنی هرچه بیشتر به گذشته برگردیم، کوچک‌تر و کوچک‌تر و کوچک‌تر بوده. در زمانی بسیار دور، در زمان پیدایش صفحه شطرنج، این جهان احتمالا آنقدر ابعاد کوچکی داشته که می‌توانیم بگوییم «بی‌نهایت کوچک» بوده.

بیایید کار را از همین‌جا شروع کنیم، در همین لحظه. در لحظات آغازین جهان شما، صفحه شطرنج بی‌نهایت کوچک بوده و بعد شروع به گسترش کرده. دائما بزرگ و بزرگ‌تر شده تا اینکه یک روز شما تصمیم گرفتید با تلسکوپی که در اختیار دارید، از ماهیت آن سر در بیاورید. تمام اجزای این جهان -تمام ذراتی که شما و هرچیز دیگری را تشکیل داده‌اند- در ابتدا بسیار به یکدیگر نزدیک بوده‌اند و بعد با گذشت زمان، از یکدیگر دورتر شده‌اند.

جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم هم دقیقا به همین شکل است. وقتی اخترشناسان کهکشان‌های دوردست را رصد می‌کنند، متوجه می‌شوند که تمام اجزا در حال فاصله گرفتن از یکدیگر هستند. به نظر می‌رسد جهان ما کارش را با ابعادی بسیار کوچک آغاز کرده و گسترش هرچه بیشترش از همان موقع کلید خورده. در واقع دانشمندان در حال حاضر می‌دانند که نه‌تنها خود جهان در حال گسترش است، بلکه سرعت گسترش آن هم دائما افزایش می‌یابد. این اتفاق مرموزی ناشی از چیزیست که فیزیک‌دانان نام «انرژی تاریک» را برایش انتخاب کرده‌اند، هرچند که اطلاعات چندانی راجع به این نوع از انرژی نداریم.

اخترشناسان در عین حال مشغول رصد چیزی به نام «تابش زمینه کیهانی» نیز بوده‌اند. این نوعی از انرژی با بسامد پایین است که در سراسر فضا یافت می‌شود. بنابر تخمین‌ها نیز می‌دانیم که جهان ما قدمتی معادل ۱۳.۸ میلیارد سال دارد. بنابراین جهانی که درباره‌اش صحبت می‌کنیم به مراتب کهنسال‌تر از نوع بشر است و حتی سه برابر کهنسال‌تر از کره زمین.

اگر بخواهیم تا نقطه آغاز به عقب برگردیم، به رویدادی می‌رسیم که جهان ما را پدید آورد و «انفجار بزرگ» یا «بیگ بنگ» یا «مه‌بانگ» نام دارد.

بسیاری از مردم وقتی نام «بیگ بنگ» را می‌شوند به فکر انفجاری بسیار عظیم می‌افتند، مانند بمبی که ثانیه‌شمارش به پایان رسیده و منفجر می‌شود. اما بیگ بنگ انفجاری نبود که به نابودی منتهی شود. این انفجاری بود که به سرآغاز جهان ما تبدیل شد و وقتی صحبت از این جهان می‌کنیم، درباره فضا و زمان هم حرف می‌زنیم. به جای یک انفجار، این در واقع مجموعه‌ای از انفجارهای سریع و پی‌ در پی بوده و همین رویداد باعث شده جهان برای همیشه بزرگ‌ و بزرگ‌تر شود.

این انبساط با یک انفجار تفاوت دارد که می‌تواند منجر به چیزهایی نظیر واکنش‌هایی شیمیایی یا تکانه‌های شدید شود. انفجارها باعث انتقال انرژی از جایی به جایی دیگر می‌شوند و معمولا هم در ابعاد بسیار وسیع. اما در جریان وقوع بیگ بنگ، انرژی همگام با انبساط فضا حرکت کرد و از آن‌جایی که فضا داشت به مرور زمان گسترش می‎یافت، به هر نقطه‌ای منتقل می‌شد.

وقتی برگردیم به سراغ جهانی که در واقع صفحه شطرنج است، بیگ بنگ نقش سرآغاز را را ایفا می‌کند. سرآغاز اینکه صفحه شطرنج برای همیشه در حال انبساط باشد.

دانستن این موضوع مهم است که «پیش از» وقوع بیگ بنگ، هیچ فضا و هیچ زمانی وجود نداشت. برای درک بهتر می‌توانیم باز هم به سراغ مثال صفحه شطرنج برویم. مدت زمانی که ساعتِ کنار صفحه نشان می‌دهد قابل اندازه‌‌گیری است، اما تا از پیش از شروع بازی هیچ زمانی وجود ندارد – ساعت مورد نظر اصلا کار نمی‌کرد. و پیش از اینکه بازی آغاز شود، جهان صفحه شطرنج اصلا وجود خارجی نداشت و هیچ فضایی هم در کار نبود. بنابراین گفتن عبارت «قبل» در این مفهوم اصلا بی‌معنا است. چون هیچ زمان قبل از بیگ بنگ وجود نداشت که بتونیم قبل و بعد را به آن نسبت دهیم.

در نهایت نیز باید این را درک کنید که جهان در حال انبساط یافتن و تبدیل شدن به چیز خاصی نیست، چون تا جایی که بشر می‌داند، بیگ بنگ نقطه آغاز فضا و زمان بوده. اندکی سردرگم‌کننده است، می‌دانیم.

در حال حاضر اخترشناسان مطمئن نیستند که چه چیزی به وقوع بیگ بنگ منجر شده است. ما صرفا به یافته‌ها نگاه می‌کنیم و پی می‌بریم که جهان به این شکل آغاز شده است. می‌دانیم که جهان شدیدا کوچک بوده و بعد بزرگ‌تر شده. این را هم می‌دانیم که تمام این اتفاقات ۱۳.۸ میلیارد سال پیش افتاده است.