دایره البروج

دایره البروج کمربند حرکت ظاهری سالانه خورشید نسبت به ناظر زمینی بر روی کره سماوی در نجوم کروی است. در حقیقت دایره البروج نمایش مدار انتقالی زمین به دور خورشید بر روی کره آسمان است.

صففحه دایره البروج با صفحه استوای سماوی زاویه ۲۳.۵ درجه ای می سازد اما چون همقرند این دایره عظیمه در دو نقطه اعتدالین (بهاری و پاییزی)، استوای سماوی را قطع می کند. علت این که به این دو نقطه اعتدالین گفته می‌شود این است که وقتی خورشید در این دو نقطه قرار می گیرد در هر نقطه کره زمین طول شب و روز با هم برابر می شود.

بیشترین فاصله دایره البروج از استوا در نقاط انقلابین RTENOTITLE است بنابرین بیشترین میل خورشید ۲۳.۵+ درجه در زمان انقلاب تابستانی و ۲۳.۵- درجه در زمان انقلاب زمستانی است.[۱] هنگام اعتدال میل دایره البروج با استوا ۰ درجه است و تا زمان رسیدن به نقطه انقلاب بتدریج به حداکثر ۲۳.۵ درجه می رسد و برعکس.
برج های دوازده گانه

خورشید در طول سال با عبور ظاهری دایره البروج را یکبار کامل طی می کند.[۲] دایره البروج به ۱۲ قسمت مساوی تقسیم شده است که هر قسمت یک برج فلکی و شامل ۳۰ درجه قوسی بر مبنای مختصات دایره البروجی می باشد. برجهای فلکی از صورتهای فلکی مطابق خود نام گرفته اند هر چند امروزه پس از دو هزار سال بعلت حرکت تقدیمی زمین برجها دیگر با صورتهای فلکی همنام خود کاملا منطبق نیستند. در زیر نام هر ۱۲ برج فلکی و زمانبندی میانگین سالانه اقامت خورشید (به روز:ساعت:دقیقه) که هر کدام تطبیق زیاد با ماههای هجری خورشیدی دارد در آن ترسیم شده است:

برج حمل؛ (اقامت خورشید ۳۰:۱۱:۰۰) همزمان با فروردین ماه
برج ثور؛ (اقامت خورشید ۳۰:۲۳:۰۶) همزمان با اردیبهشت ماه
برج جوزا؛ (اقامت خورشید ۳۱:۰۷:۵۴) همزمان با خرداد ماه
برج سرطان؛ (اقامت خورشید ۳۱:۱۰:۵۲) همزمان با تیر ماه
برج اسد؛ (اقامت خورشید ۳۱:۰۷:۰۵) همزمان با مرداد ماه
برج سنبله؛ (اقامت خورشید ۳۰:۲۱:۴۰) همزمان با شهریور ماه
برج میزان؛ (اقامت خورشید ۳۰:۰۹:۲۳) همزمان با مهر ماه
برج عقرب؛ (اقامت خورشید ۲۹:۲۱:۳۶) همزمان با آبان ماه
برج قوس؛ (اقامت خورشید ۲۹:۱۳:۲۰) همزمان با آذر ماه
برج جدی؛ (اقامت خورشید ۲۹:۱۰:۳۹) همزمان با دی ماه
برج دلو؛ (اقامت خورشید ۲۹:۱۴:۰۸) همزمان با بهمن ماه
برج حوت؛ (اقامت خورشید ۲۹:۲۲:۵۸) همزمان با اسفند ماه

در تصویر بالا برج فلکی هر ماه را همراه با نام هر ماه مشاهده می کنید . در قدیم گاه به جای واژهٔ از معادل عربی آن یعنی برج فلکی استفاده می‌شده است.

منبع:
↑ کتاب الفبای المپیاد نجوم و اختر فیزیک / محمد پیام بهرام پور/جلد اول / ص ۷۰
↑ کتاب اطلس فشرده آسممان/راجر سینات/مترجم:فرهاد ذکاوت