فوران های پرتو گاما

فوران پرتو گاما GRB ٬ چشمه های موقت و پر انرژی پرتوهای گاما هستند که بسیار جایگزیده اند و تنها چند صد کیلومتر بعد دارند. این فوران ها معمولا با تابش در سایر نواحی طیف الکترومغناطیسی همراه اند٬ اگر چه برابر گرفتن آنها را با هر شی سماوی شناخته شده را به سختی می توان تشخیص داد. هر سال صد ها مورد از این فوران ها رصد می شود که محدوده وسیعی از درخشندگی و دوام را از خود نشان می دهند. دوام GRB ها چیزی است بین حدود ۳۰ میلی ثانیه تا حدود ۲۰ دقیقه. عمده انژی آزاد شده در این فوران ها از مرتبه ۱۰۵۳erg است٬ توسط فوتون هایی با انرژی بیشتر از ۵۰KeV حمل می شود. تعیین محل دقیق چشمه ها به علت تفکیک زاویه ای پایین آشکارسازهای پرتو گاما دشوار است. برای یافتن مرئی GRB ها تلاش فراوانی صورت گرفته است. رصد های زیادی که با تلسکوپ های بزرگ جهان انجام شده این نتیجه را در برداشته است که GRB ها به کهکشان های بسیار دور و کم سو با قدر بیشتر از ۲۳ همبسته اند. انتقال به سرخ برخی از این کهکشان های میزبان اندازه گیری شده است. این اندازه گیری ها مقادیری به اندازه ۰/۱ برای GRB 980703 در صورت فلکی حوت تا ۴/۳ برای GRB 971214 در دب اکبر را نشان می دهند. GRB 970508 چند ساعت پس از انفجار خود در سال ۱۹۹۷ در رصد خانه پالومار و کیت پیک در ناحیه مرئی آشکار سازی شد. مطلالعات مبتنی بر روی مولفه مرئی انتقال به سرخ حدود ۸/۰ را نشان دادند که نشان دهنده فاصله در حدود ۱۰۹ * ۴ LYr است. مطابقت با نوری که یک GRB با کهکشانی در z=3/42 که توسط تلسکوپ کک صورت گرفت٬ ماهیت کیهان شناسی این اجرام مورد تایید قرار گرفت.البته هنوز مدل کاملی برای GRB ها در دست تیست. اما پیشنهاد های زیادی مطرح است : از یک جفت ستاره نوترونی که با هم ادغام می شوند تا فرانواختران که فرض می شود از رمبش ستاره های بسیار سنگین جوان به سیاهچاله شکل می گیرند.

منبع:پارس اسکای