ابوالحسن قاینی

ابوالحسن قاینی ( ابن بامشاد )

ابوالحسن علی بن عبدا… بن محمد بن بامشاد قاینی

Abul-Hasan Ghayeni

ستاره شناس و ریاضیدان ایرانی

ابوالحسن قاینی از ریاضیدانان و ستاره شناسان ایرانی است. از زادروز و زاد مرگ و نیز دوران زندگی او اطلاع بسیار اندک در دست است. دو مقاله از وی موجود است که از روی آن ها نام و کنیه و نسبت او به طور دقیق معلوم می شود و از روی یکی از آن ها می توان دانست که وی دست کم قسمتی از عمر خود را در زادگاهش یعنی قاین واقع در خراسان گذرانده است ولی از استادانش اطلاع دقیقی در دست نیست.

ابوریحان بیرونی که معمولا در نوشته های ریاضی و نجوم خود فقط از ریاضیدانان و منجمان بزرگ نام می برد، برهان دو قضیه هندسی را از قاینی نقل کرده است و این نشان دهنده آن است که قاینی در زمان بیرونی در ریاضیات شهرت داشته است. بیرونی در یک موضع او را ” ابوالحسن ابن بامشاد ” و در موضع دیگر ” ابوالحسن علی بن عبدا… بامشاد ” نامیده است.

تعدادی از مکتوبات علمی :

·         مقاله فی استخراج ساعات مابین طلوع الفجر و طلوع الشمس کل یوم من ایام السنه بمدینه قاین ( موضوع آن تعیین روش محاسبه مدت زمان بین طلوع فجر و طلوع آفتاب و همچنین غروب آفتاب و غروب شفق است که در هریک از روزهای سال می توان آن را برای شهر قاین حساب کرد. این مقاله در سال ۱۹۶۱ میلادی توسط خانم “ماری داویدیان” و “دکتر کندی” به زبان انگلیسی ترجمه شده و مورد بحث قرار گرفته است.)

·         مقاله فی استخراج تاریخ الیهود (این مقاله در سال ۱۳۶۶ ه.ق در حیدر آباد دکن چاپ شده است. موضوع آن، محاسبه روزهای تاریخ یهودی و مقایسه آن با تاریخ اسکندری است.)

توجه : تولد و وفات این دانشمند ممکن است در منابع مختلف با اختلافی غیر محسوس ذکر شده باشد.