رده بندی طیفی
سیستمی از تقسیم بندی ستاره ها بر اساس طیف .ستاره شناسان در اواسط قرن ۱۹ با تهیه فهرستی از ستارگان پرنور به گونه های مختلفی از طیف برخوردند.در رده بندیهای اولیه ستاره ها به ۵ رده تقسیم می شدند دسته اول ستارگان نوع یک بودند که شامل ستارگان آبی – سفید با خطوط جذبی قوی هیدروژن می شد.نوع دوم شامل ستارگان زرد نارنجی بودند که خطوط فراوان فلزی در آنها وجود داشت مانند خورشید.نوع سوم ستارگان قرمز نارنجی بودند که دارای خطوط وباندهای جذبی بودند که اکنون میدانیم که این باندها ناشی از وجود اکسید تیتانیوم است.نوع سوم ستارگان قرمز رنگی بودند که دارای باندهای جذبی قوی ناشی از کربن بودند وستارگان نوع ۵ نیز ستارگان با خطوط نشری قوی بودند.
· با کامل تر شدن دستگاههای طیف سنجی روش بهتری در رده بندی ستاره ها توسط Pickering وهمدستانش williamina fleming و Antonia Maury وAnnie J.Cannon از هاروارد بین سالهای ۱۸۹۰ تا ۱۹۰۱ مورد استفاده قرار گرفت.دراین روش که با نام دسته بندی هاروارد نیز شناخته می شود ,تقسیم بندی بر اساس شدت خطوط هیدروژن انجام می شد.با تکمیل این روش وبا تلاشهای maury و cannon رشته تقسیم بندی معروف OBAFGKM بدست آمد وبه هر کدام از حروف عددی از ۰ تا ۹ اختصاص داده می شد برای مثال A0 تا A9 .رده بندی جدید در یک فهرست برای ۲۲۵۰۰۰ ستاره با نام فهرست هنری دراپر چاپ شد که بین سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۴ این کار انجام گردید.(بعدا” فهرست گسترش داده شد وتعداد ستاره های آن به ۳۵۹۰۸۲ ستاره رسید.)ستاره های رده R که ستاره های داغتر و ستارگان کربنی رده N بودند در سال ۱۹۰۸ اضافه شد وستارگان رده S که در میان مجموعه ستارگان کربنی با خطوط باندی اکسید زیرکونیوم قرار دارند نیز در سال ۱۹۲۴ اضافه گردید. بعداز مدتی ارتباطهایی بین این رده بندی ورنگ ستاره ها از آبی به قرمز وهمچنین دمای از ۵۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰ درجه کلوین آشکار گردید.مطالعات بیشتر نشان دادند که این روش دسته بندی نه ناشی ازتفاوت ترکیب شیمیایی بلکه تابعی از درجه یونیزاسیون مواد تشکیل دهنده ستاره ها می باشد.البته ستاره های رده R, NوS براساس مقدار کربنشان رده بندی شده اند. گرچه بعضی از ستاره های کربنی کوتوله هستند تمام ستارگان رده های Rو NوS ستاره غول هستند.توسعه روشهای مطالعه در امواج مادون قرمز نشان داد که بعضی ستارگان در رده بندی معمولی جای نمی گیرند ودر سال۱۹۹۹ رده جدید L اضافه شد.این ستارگان قرمز تیره از رده Mبوده که جای باندهای قوی اکسید تیتانیوم آنها, خطوط قوی جذبی بعضی ازهیبریدها وفلزات الکالی قرار گرفته اند ودما نیز به ۱۵۰۰ درجه کلوین رسیده است.ستارگان رده T با باندهای جذبی متان در انتهای رشته قرار گرفته ودمای آنها نیز ۱۰۰۰ درجه است.ستاره های رده L ترکیبی از کوتوله های قرمز و قهوه ای هستند, درحالیکه ستاره های رده T کوتوله های قهوه ای کم جرم هستند.
· با تکمیل شدن اطلاعات ؛اضافات جدیدی ابداع شدند که به عنوان نشانه در کنار حروف OBAFGKM قرار می گرفتند مانند حروف d و g برای مثال خورشید ستاره ای از رده dG2ذکر می شود .توسط maury نشانه های a b وc معرفی شد که بیانگر عرض خطوط طیف بودند.ستارگان با نشانه c دارای خطوط تیز بودند که بعد ها مشخص شد این ستاره ها از نوع ابرغول هستند.این نشانه ها هنوز هم استفاده می شوند.برای مثال ستارگان رده Lc ستاره های متغییرنامنظم ابرغول هستند.در حال حاضر از نشانه های e که اول کلمه emission به معنای نشری است نشانه m که اول کلمه metallic به معنای فلزی است ونشانه p که اول کلمه peculiar به معنای ویژه است ونشانه wk که اول کلمه weak-line به معنای خط ضعیف است استفاده می شوند.تاکنون دسته بندی هاروارد هیچ اشاره ای به کوتوله یا غول یا ابرغول بودن ستاره ها یعنی ستارگان با درخشندگیهای متفاوت در یک دمای خاص نکرده است.در سال ۱۹۴۳ ویلیام مورگان وفیلیپ چایلدز کینان به تعریف جدیدی از رده بندی دوبعدی پرداختند.در این روش که با نام رده بندی مورگان کینان (MK یا MKK) شناخته می شود یکی از اعداد یونانی I تا V به رشته حروف OBAFGKM اضافه می شود.بطوریکه I نشانه غولها وV نشانه کوتوله ها است برای مثال خورشید که ستاره ای کوتوله است از رده G2 V ذکر می شود.بعد از مدتی نشانه ۰ برای علامت گذاری ستاره های ابرابرغول یا هایپر غول معرفی شده است.روش رده بندی MK نشانه های دقیقتری از ستاره ها رابه نمایش می گذارد والبته برای ستاره هایی که مانند خورشید ترکیب های عادی داشته باشند کاربرد دارد.
· برای نمایشهای دقیقتر از نشانه های Ia و Ibو Iab وIIaوIIbنیز استفاده می شود که در آن Iab نشانگر ستاره های بینابین Ia وIb است وIIa سمت روشن رده وIIb سمت تیره تر رده II میباشد. از طرف دیگر می توان از تقسیم بندیهای اعشاری اعداد ۰تا۹ که درسمت راست رشته OBAFGKMنوشته می شود نیز استفاده کرد برای مثال B0.5 رده ای بین B1 تا B2 می باشد.
· روش دیگری در بیان رده ستاره ها وجود دارد که مکمل رده بندی MK است که در آن از نشانه هایی که بیانگر وجود موادی خاص در طیف است استفاده می شود برای مثال K0III-CN3 که نشان می دهد ستاره دارای باندهای جذبی قوی CN است یا ستاره ای از رده K2II-Ba5 که غولی است از رده K2 با محتوای باریومی .گاهی محتوای کربنی ستاره نیز به صورت نشانه C بهمراه عددی که نشانگر شدت خطوط باندی است آورده می شود.
· برای تعیین رده طیفی ستاره ها در روش MK باید ازدستگاههای طیف سنجی ویژه در طول موج آبی بنفش استفاده نمود.برای تعیین رده, استانداردهای مشخصی نیز در دو سمت قرمز وبنفش طیف وجود دارد که باید طیف سنجها در آن قسمت کالیبره شوند.در حال حاضر از CCD نیز جهت تعیین طیف استفاده می شود که آنها نیز باید با استانداردهای MK تنظیم شوند.
·
·
|
ویژگیهای عمومی طیفی |
|||
|
کلاس |
رنگ |
دما |
توضیحات |
|
O |
آبی سفید |
۳۲۰۰۰-۵۰۰۰۰ |
بیشترهلیوم یونیده ولی خطوط هلیوم خنثی وهیدروژن ضعیف نیز وجود دارد |
|
B |
آبی سفید |
۱۰۰۰۰-۳۰۰۰۰ |
هلیوم خنثی و شدت خطوط هیدروژن نسبت به رده قبلی قوی تر |
|
A |
سفید |
۷۲۰۰-۹۵۰۰ |
خطوط قوی هیدروژنی ولی به سمت رده بعدی شدت آنها ضعیف شده وشدت خطوط کلسیم یونیده بمرور بیشتر می شود |
|
F |
زرد سفید |
۶۰۰۰-۷۰۰۰ |
شدت خطوط کلسیم یونیده قوی ولی خطوط مربوط به هیدروژن ضعیف می شود |
|
G |
زرد |
۵۳۰۰-۵۹۰۰ |
شدت خطوط کلسیم یونیده بسیار قوی می شود خطوط فلزی خنثی آهن وکلسیم بمرور زیاد می شوند |
|
K |
نارنجی |
۴۰۰۰-۵۲۰۰ |
خطوط قوی فلزی خنثی باندهای مربوط به مولکولهای CH وCN مشاهده می شوند |
|
M |
نارنجی قرمز |
۲۰۰۰-۳۹۰۰ |
خطوط قوی جذبی دی اکسید تیتانیوم وتعدادزیادی خطوط فلزی دارند |
|
L |
قرمز- مادون قرمز |
۱۵۰۰-۲۰۰۰ |
هیدرید های فلزی وفلزات قلیایی در طیف آنهاوجود دارد |
|
T |
مادون قرمز |
۱۰۰۰ |
باندهای متان در طیف آنها وجود دارد |
|
S |
قرمز |
۲۰۰۰-۳۶۰۰ |
مقداری متوسط کربن .باندهای دی اکسید زیرکونیوم جانشین تیتانیوم شده اند |
|
R |
نارنجی قرمز |
۳۶۰۰-۵۰۰۰ |
ستاره های کربنی گرم با محتوای کربن CNوCH |
|
N |
قرمز تیره |
درباره نویسنده
مطالب مرتبط
| |
تبلیغات
با ما صفحه اول گوگل را تجربه کنید خرید بک لینک ، بک لینک