غبار ذرات کیهانی بر پشت بام منازل

ماه گذشته مقاله ای به قلم متیو گنگ Matthew J. Genge در مجله زمین­ شناسی (Geology) منتشر شد که خبر از کشف تعداد قابل ملاحظه ای (۵۰۰) ریز شهاب سنگ بزرگ (بزرگ تر از ۱۰۰ نانومتر) از پشت بام های مناطق شهری می داد.  ریزشهاب سنگ هایی که نیوساینتیست (New Scientist)  از آنها با عنوان «ذرات غبار کیهانی» یاد می کند. این نمونه از ریز شهاب سنگ ها در  آغاز از سقف های شیروانی در نروژ جمع آوری شده بودند اما مطالعه جدید نشان می دهد که بر خلاف تصور رایج، ریزشهاب سنگ ها در محیط های شهری هم وجود دارند. این بدان معناست که غبار اشیای کیهانی تخریب شده را می توان در میان برگ های پاییزی، ته مانده سیگار و غبار روی ترمز و حتی بر روی پنجره اتاق خوابتان بیابید. مدل های تکامل مداری غباری که به زمین می رسد نشان می دهد اکثر ذرات غبار متعلق به خانواده های سیارک های کورونیس، تمیس و وریتاس هستند. این خانواده ها طی خرد شدن شدید سیارک های والد ایجاد شده اند و با غباری که در اثر برخورد اعضای خانواده ایجاد شده و از کهکشان راه شیری به زمین رسیده است، ارتباط دارند.

البته امکان نمونه برداری از مناطق شهری و کشف ریزشهاب سنگ­ها موضوع تازه ای نیست، قسمت جالب توجه خبر آنجاست که این غبارها احتمالاً ظرف شش سال گذشته به زمین رسیده اند اما به شکل محسوسی اندازه متوسط آن ها بیش از اندازه متوسط ریزشهاب سنگ هایی است که اخیراً ثبت شده اند و مربوط به بازه ای ۸۰۰ هزار ساله هستند. در واقع از تغییر اندازه و شکل این ذرات می توان به توعی تغییرات عظیم کیهانی پی برد. تفاوت اندازه این ذرات شاید به سبب تغییر مدار سیاره هایی مانند زمین و مریخ طی میلیون ها سال باشد. ذرات غباری که از سیارک کورونیس ایجاد شده و اخیراً کشف شده نشان می دهد سیارک های کورونیس شامل مواد کاندریت مانند هستند و همچنین دگردیسی گرمایی را تجربه کرده اند. احتمالاً غبار کربن دار کاندریت مانند مربوط به سیارک های تمیس و وریتاس باشد. هدف از این تحقیق شناسایی ویژگی های اساسی مواد تشکیل دهنده این خانواده های سیارک ها و تعیین میزان و سبک دگردیسی آبی، گرمایی و ضربه ای به کمک تعیین ویژگی های معدنی، بافت و ترکیب ریزشهاب سنگ ها و شهاب سنگ هاست. به گفته گنگGenge «اهمیت مقاله در آن است که برای بررسی غبار کیهانی جمع آوری شده از صخره های باستانی جهت بازسازی پیشینه منظومه شمسی باید ابتدا متوجه شویم که چگونه این غبار در اثر کشش مستمر سیاره ها تغییر کرده است.» به عبارت دیگر چیزی در رابطه با غبار کیهانی در حال تغییر است و شواهد این تغییر به تدریج بر روی پشت بام ها و پیاده رو پدیدار می شود و بر روی شیروانی ها و حیاط خانه ها می نشیند.