چراغهای روشن در شهرهای صنعتی ومشکل جدی خواب

علی شهبازی

هر ۳۶۵ روزمعادل با ۸۷۶۰ ساعت است و تنها خاموش کردن لامپ‌ها برای یک ساعت آنقدر مفید نیست که بتواند جلوی آلودگی هوای ناشی از کارکرد اضافه نیروگاه ها رابگیرد.

هر ۳۶۵ روزمعادل با ۸۷۶۰ ساعت است و تنها خاموش کردن لامپ‌ها برای یک ساعت آنقدر مفید نیست که بتواند جلوی آلودگی هوای ناشی از کارکرد اضافه نیروگاه ها رابگیرد اما همین یک ساعت فرصتی مغتنم برای منجمان است تا بدون دغدغه نظاره گر آسمانی پرستاره باشند و همین یک ساعت تاریکی می تواند چنان تاثیری بر سلامت افراد بگذارد که شاید آنها واقعن ندانند.

اخیرن پزشکان محقق در زمینه الگوی خواب انسان‌ها اعلام کرده اند که نورمصنوعی لامپ هایی که امروزه در شهرها استفاده می شود می تواند ساعت بیولوژیکی بدن انسان را چنان مختل کند که حتی منجر به آسیب های جدی برای سلامتی انسان گردد. به این ترتیب که نور مصنوعی الگوی ترشح هورمون‌های مختلف را در بدن انسان چنان مختل می کند که نتایج آن به صورت سرطان سینه، افسردگی، انواع دیابت و حتی چاقی مفرط خود را نشان میدهد.

درسال ۲۰۰۷ میلادی سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد کسانی که شیفت کاری‌شان به گونه ای است که مجبورند عصرها پس ازغروب آفتاب و به کمک نور مصنوعی لامپ‌ها کار می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار میگیرند. این نتیجه شگفت انگیز با مطالعه ی آژانس تحقیقاتی مطالعات برروی بیماری سرطان پیگیری شد و نهایتا چنین اعلام شد که اغلب افرادی که شب کار هستند و کار آنها دقیقا بعد از تاریک شدن هوا آغازمیگردد بیشتر در معرض بیماری سرطان سینه و پروستات قرار میگیرند. همچنین محققان دانشکده پزشکی هاروارد و بخش تحقیقات بیمارستان زنان بریگهام اعلام کرده اند که با اینکه اثرات نور مصنوعی تنها عامل ایجاد این بیماری نیست اما قطعا تاثیرزیادی بر روند تسریع ابتلا به این بیماری ایفا میکند.

نکته جالب درباره نتایج این مطالعه اینست که اخیرنً در استرالیا پرداخت غرامت به افرادی آغاز شده که شیفت کاری‌شان شبانه بوده و به نوعی در جامعه آماری این مطالعه قرار داشتند و هم اکنون مبتلا به بیماری سرطان هستند. با تخمین تعداد بی شماری ازافرادی که دربخش‌های مختلف صنعت در معرض چنین نورهایی قرار می‌گیرند اعم از کارگران مشاغل شیفت شب، پرستاران، سوپرمارکت‌های شبانه روزی، کارگران ایستگاه‌های پمپ بنزین و بسیاری افراد دیگرکه در استرالیا بالغ بر یک میلیون و چهارصد هزار نفر هستند، می‌توان میزان غرامتی را تخمین زد که در آینده بایستی به این افراد پرداخت گردد. روشنایی شهری هر چند در بسیاری موارد توانسته است زیبایی‌های زندگی شبانه را صدچندان کند، اما آلودگی نوری ناشی ازاین نورهای مصنوعی گاه باعث وارد آمدن لطمات جبران ناپذیری برای منجمان و رصدگران آسمان شب و حتی سایر موجودات آن مناطق می‌گردد.

در سال ۲۰۰۹ میلادی در کنفرانسی که در آکادمی علوم‌ نیویورک برگزار شد چنین عنوان شدکه در حالیکه شواهدی مبنی بر تاثیر نور مصنوعی بر روند تسریع در ابتلای سرطان سینه، پروستات، دیابت و افسردگی وجود دارد، هنوز دانشمندان منتظر نتایج قطعی و دقیق تر این مطالعات هستند و متاسفانه هر روز شاهد افزایش تعداد مبتلایان به این نوع بیماری‌ها هستیم. زمانی که در حدود ۱۳۰ سال پیش توماس ادیسون توانست ایده لامپ‌های الکتریکی را به جهانیان هدیه کند، شاید هرگز نمی‌دانست این اختراع کارسازش روزی مایه دردسر جوامع بشری گردد. امروزه نه تنها افراد شب کار، که همه ما بنا به اقتضای زندگیمان در معرض نورهای مصنوعی انواع و اقسام ابزارهای الکتریکی ازقبیل تلویزیون رایانه، لامپ‌های خانگی و .. هستیم و نتایج این تحقیقات نشان میدهد که همه ما بایستی درباره عواقب چنین سبک زندگی ای هشیار باشیم.

بدن انسان همانند یک ساعت بسیار دقیق بر حسب میزان نورهای طبیعی روزانه فعالیت‌های خود را تنظیم می‌کند. یکی ازمهم‌ترین این فعالیت ها اینست که در زمانی که هیچ نوری وجود ندارد و تاریکی محض است، بدن شروع به ترشح ملاتونین می‌کند و ترشح این هورمون در مدت زمان شش یا هفت ساعت تاریکی محض می‌تواند تاثیرات بسزایی در سلامت انسان ایفا کند.

در حالیکه امروزه به لطف وجود لامپ‌های بی‌شماری که در تمام نقاط شهر قد علم کرده اند، شب‌ها کاملن تاریک نیستند، پس روند ترشح ملاتونین مختل میگردد و در نتیجه تنظیم فعالیت‌های حیاتی بدن با اختلال مواجه می‌گردد که یکی از مهم‌ترین نتایج آن خستگی روزانه و بی حوصلگی میباشد. با وجود اینکه تاثیرات نور مصنوعی بر روی سلامت جسم و روان انسان‌ها تا حد مطلوبی مطالعه شده است و نتایج آن با پیش بینی‌ها هم مطابقت دارد، هنوز هم مطالعات تکمیلی در این زمینه ادامه دارد

مترجم: ‌فاطمه افشار احمدی/ مدیر رصدخانه کانون پرورشی و فکری کودکان و نوجوانان/ زنجان
منبع: سایت اطلاع رسانی آلودگی نوری در ایران.